Tính đến giữa tháng 6/2020, gần 50 tấn vải đã được xuất khẩu sang Singapore từ cảng Hải Phòng. Năm 2020 là năm đầu tiên vải thiều có thương hiệu, được xử lý đóng gói bài bản qua kênh nhập khẩu chính thức của Tập đoàn bán lẻ FairPrice đã được đưa vào thị trường Singapore với quy mô lớn. Trong văn hóa của người Hoa (sắc dân phổ biến nhất tại Singapore), vải thiều là trái cây biểu tượng cho hạnh phúc và may mắn; đặc biệt là may mắn trong làm ăn kinh doanh; vì vậy từ nhiều năm nay, người dân quốc đảo này đã rất quen thuộc với trái vải của Đài Loan, Trung Quốc, Thái Lan… Vải luôn được coi là trái cây cao cấp và có mức giá cao so với các loại trái cây khác trên thị trường nhưng người dân Singapore hàng năm luôn tiêu thụ vải với số lượng lớn. Vải thiều Việt Nam hiện được bán với giá 5/kg trong tuần đầu tiên (mức giá khuyến mại) và tăng trở lại mức 6SGD/kg ngay trong tuần tiếp theo, cùng mức giá với vải Trung Quốc đang bán tại Singapore. Tuy nhiên, do chất lượng và màu sắc trái vải đẹp tươi hơn hẳn, người tiêu dùng Singapore đã ngay lập tức “phải lòng” với trái vải Việt Nam. Sau 2 tuần lên kệ, nhiều siêu thị đã không còn vải để bán.
Ngay từ đầu năm 2018, Thương vụ ĐSQ Việt Nam tại Singapore đã gặp gỡ, tiếp xúc, nhiều nhà nhập khẩu trái cây lớn của Singapore để thuyết phục phía bạn quan tâm chuyển hướng nhập khẩu vải từ Việt Nam. Thương vụ cũng đã kiên trì làm việc với các chuyên gia Singapore, những người nhiều năm tham gia Dự án nâng cao năng lực bảo quản và xử lý trái vải của Việt Nam và tham gia biên soạn cuốn “Sổ tay thực hành tốt cho vải” để hướng dẫn phổ biến tới người trồng vải Việt Nam. Nhờ sự hỗ trợ thuyết phục, vận động của các chuyên gia, các nhà nhập khẩu vải Singapore đã có cái nhìn mới về năng lực xử lý và bảo quản trái vải của Việt Nam. Rải rác những năm trước đây, vải thiều Việt Nam đã xuất hiện với quy mô nhỏ tại các chợ dân sinh ngoài trời của người dân Singapore (nguyên cuống, không đóng hộp, người mua tự chọn mua giống như tại các chợ ở Việt Nam). Tuy nhiên, do bán tại chợ ngoài trời, không qua xử lý, không đảm bảo nhiệt độ tối ưu, đã dẫn đến thực trạng lượng hàng bán chậm, trái vải bị hỏng nhanh, xuống màu, khiến cho các nhà nhập khẩu nhỏ ngần ngại ký kết hợp đồng cho các mùa vụ tiếp theo.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc đưa trái vải vào hệ thống bán lẻ, Thương vụ ĐSQ Việt Nam đã liên tục tổ chức các đoàn đưa nhà nhập khẩu trái cây Singapore về Việt Nam trong 3 năm liền để tìm kiếm các sản phẩm trái cây mới của Việt Nam. Ngay từ đầu mùa vải, Thương vụ đã phối hợp với Cục Xúc tiến thương mại và Sở Công Thương tỉnh Bắc Giang tổ chức hội thảo trực tuyến để quảng bá trái vải Việt Nam và kết nối với doanh nghiệp xuất khẩu trong nước. Đối với chuỗi siêu thị FairPrice, hiện nắm tới 70% thị phần bán lẻ của Singapore, Thương vụ luôn quan tâm xây dựng mối quan hệ trao đổi thường xuyên với Đại diện mua hàng của phía bạn để giới thiệu và thuyết phục nhập khẩu các mặt hàng mới. Lãnh đạo Đại sứ quán và Thương vụ cũng quan tâm phát triển mối quan hệ thân thiết với Lãnh đạo tập đoàn Fair Price qua những chuyến thăm và mời cơm thường xuyên để vận động. Nhờ đó, Lãnh đạo tập đoàn và Đại diện mua hàng của Fair Price luôn quan tâm đến việc tăng cường sự hiện diện của sản phẩm Việt Nam tại hệ thống siêu thị.
Trong bối cảnh Singapore vẫn tiến hành các biện pháp để kiểm soát dịch Covid-19, việc triển khai chiến dịch truyền thông để quảng bá trái vải không thể thực hiện được. Tuy nhiên, để chuẩn bị cho việc đưa trái vải vào thị trường Singapore ổn định trong những năm tiếp theo, Thương vụ đang cùng phía Fair Price rà soát, tổng kết và rút kinh nghiệm. Dự kiến, trong mùa vải mới, Thương vụ sẽ chủ trì, phối hợp với Đại sứ quán Việt NAm tại Singapore, tỉnh Bắc Giang, tỉnh Hải Dương và tập đoàn FairPrice tổ chức “Ngày vải Việt Nam tại Singapore”. Hiện nay, Thương vụ đang phối hợp với các chuyên gia Singapore để thiết kế tờ rơi bằng tiếng Anh giới thiệu và quảng bá câu chuyện trái vải của Việt Nam, giới thiệu dinh dưỡng, cách bảo quản trái vải tại nhà nhằm chuẩn bị sự kiện này.
Các thuận lợi, khó khăn khi đưa trái vải vào thị trường Singapore
Singapore là thị trường quen thuộc với trái vải và người dân ưa chuộng, tiêu thụ với số lượng lớn. Vì vậy, trái vải Việt Nam không mất thời gian làm quen, chinh phục để thử nghiệm như ở thị trường Úc hay thị trường Nhật (bao bì thường chỉ đóng từ 2-300g/hộp). Mức giá trái vải của Việt Nam rất cạnh tranh so với vải Thái Lan, Đài Loan, Trung Quốc và chất lượng hơn hẳn. Tuy nhiên, khó khăn lớn hiện nay là khả năng đảm bảo nguồn cung hàng chất lượng cao cho Singapore. Hiện nay, nguồn vải sang Singapore được xuất từ Vùng trồng bằng hệ thống tiêu chuẩn liên kết chuỗi khối OTAS Việt Nam để phục vụ thị trường Nhật Bản. Trong những năm tới, khi nhu cầu của thị trường Nhật Bản lớn hơn, nguồn vải này sẽ không đủ khả năng cung cấp cho Singapore. Bên cạnh đó, theo đánh giá sơ bộ, khâu đóng gói, xử lý của Việt Nam chưa tốt, dẫn đến việc vải vẫn bị hỏng nhiều khi cập cảng Singapore. Vì vậy, siêu thị FairPrice đã phải tiến hành mở từng hộp, phân loại và đóng gói lại, dẫn đến đội chi phí. Cá biệt, vẫn còn những trái vải bị sâu đầu, thậm chí có dòi ở trong. Nếu không làm tốt công tác kiểm dịch dẫn đến việc khách hàng Singapore khiếu nại siêu thị, chắc chắn, cánh cửa của trái vải Việt Nam vào thị trường bền vững sẽ rất khó khăn. Hiện nay, các chuyên gia Singapore cùng dự án STAMEQ đang thúc đẩy đưa vào triển khai Dự án thí điểm Chuỗi cung ứng lạnh, nhằm nâng cao giá trị gia tăng cho trái vải và trái nhãn. Hy vọng rằng, với sự hỗ trợ của chuyên gia Singapore và các nước, các vùng vải thiều của Việt Nam sẽ được quy hoạch đồng bộ, khép kín theo chuỗi, đảm bảo khả năng cung ứng lâu dài với mức giá cạnh tranh cho thị trường Singapore và thế giới.
